nr 35
%20popr.jpg)
Kartka z kalendarza: Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej
Dnia 13 kwietnia 1943 r. świat obiegła informacja o odkryciu w Katyniu masowych grobów polskich oficerów. Natrafili na nie Niemcy okupujący tereny ZSRR. Do tego wydarzenia nawiązuje skan ze spuścizny pani Heleny Lasończyk (zespół nr 3571, sygn. 21) - maszynopis artykułu ”Sumienie świata woła o świadectwo prawdzie - Katyń IV 1940”. Tego ogromu krzywdy ludzkiej i skali ludobójstwa nikomu objaśniać chyba nie trzeba – bo i nie ma na to właściwych słów – więc za komentarz niech posłużą strofy poetów i naukowców…
Jacek Kaczmarski, „bard Solidarności”, w „Balladzie Katyńskiej” z płyty „Litania” śpiewał:
Jeszcze rosną drzewa, które to widziały
Jeszcze ziemia pamięta kształt buta, smak krwi
Niebo zna język, w którym komendy padały…
Z kolei Zbigniew Herbert w wymownym wierszu „Guziki” z tomu „Rovigo” pisał:
Tylko guziki nieugięte
przetrwały śmierć świadkowie zbrodni
z głębin wychodzą na powierzchnię
jedyny pomnik na ich grobie (…)
Znakomity historyk Norman Davies z całą surowością zauważał, że zbrodnia katyńska prawie zbiegła się w czasie z tak zwaną „akcją AB” (Ausserordentliche Befriedungsaktion) w strefie pod okupacją nazistów, gdzie podobną liczbę ludzi z podobnych kręgów rozstrzelano lub zesłano do obozów koncentracyjnych (…) Trudno uwierzyć, by zbieżność tych dwóch zbrodniczych akcji była całkowicie przypadkowa. Nie jest to bezpodstawny osąd, ponieważ podstawą współpracy NKWD i Gestapo była tajna umowa z 28 września 1939 roku, zobowiązująca III Rzeszę i ZSRR do wspólnego zwalczania wszelkich form polskiego oporu wobec okupacji…
Od 2008 roku w Warszawie organizowany jest Katyński Marsz Cieni – dla upamiętnienia ofiar zbrodni, a podczas którego czytane są fragmenty listów pomordowanych do rodzin, pamiętniki, wspomnienia ocalałych oraz nazwiska z list pomordowanych.
Ślad dokumentów w sprawie katyńskiej odnajdujemy również w zasobie naszego Archiwum:
https://szukajwarchiwach.pl/search?q=katy%C5%84%20XARCHro%3A45&order=